Baptisterium van San Giovanni deuren

De poorten van het paradijs

Volgens Vasari noemde Michelangelo ze de Poorten van het Paradijs: “ze zijn zo mooi dat ze bij de poorten van het paradijs zouden passen.” Ghiberti besteedde 27 jaar aan het maken van de beelden in brons en goud. Toen de beschermheren de schoonheid zagen, plaatsten ze ze geëerd aan de oostkant, tegenover de kathedraal, het Paradisium.

De Poorten van het Paradijs werden eind 2012 voor het publiek zichtbaar in het Museo dell'Opera del Duomo na een ongeëvenaarde restauratie van 27 jaar, waarbij het verguldsel van zekere vernietiging werd gered. De restauratie, geregisseerd en uitgevoerd door de Opificio delle Pietre Dure van Florence, in opdracht van de Opera di Santa Maria del Fiore, werd mogelijk gemaakt door financiering van het Ministerie van Cultureel Erfgoed en Activiteiten en de bijdrage van de Vereniging Vrienden van Florence.

De Poorten van het Paradijs wogen 8 ton, waren 5 meter en 20 centimeter hoog, 3 meter en 10 centimeter breed en 11 centimeter dik. Ze werden in een speciaal ontworpen kist geplaatst.

In opdracht van de machtige Arte di Calimala in 1425, slechts een jaar na het voltooien van de vorige set, ondernam Ghiberti een episch avontuur. Van 1426 tot 1452 hield het project Ghiberti bezig met medewerkers als Donatello, Michelozzo, Luca della Robbia, Benozzo Gozzoli en Bernardo Cennini.

In tegenstelling tot het oorspronkelijke plan voor drie even grote deuren voor het Baptisterium, veranderde Ghiberti het project radicaal met de Poorten van het Paradijs. Hij elimineerde de gotische vierpasbogen en bracht het aantal panelen terug tot 10. Elk paneel beeldt verschillende episodes uit het Oude Testament af, met een extra fries met 48 elementen die hoofden en volledige figuren van profeten en sibyllen afbeelden, waaronder Ghiberti's zelfportret.

Baptisterium van San Giovanni deuren – De Noorddeuren

De Noorddeuren van het Baptisterium worden beschouwd als het werk dat het Renaissance-tijdperk in Florence opende en zijn de tweede set in chronologische volgorde (1402-1424), na Andrea Pisano's (1330-1336) en voorafgaand aan de Poorten van het Paradijs (1425-1452). Het rijke Koopliedengilde, de Arte di Calimala, wilde oorspronkelijk de deuren van het Baptisterium opeenvolgend laten maken. Vanwege verschillende gebeurtenissen, waaronder de pest van 1348, werd het project echter stopgezet en in 1400 hervat, met een wedstrijd voor de tweede set.

Ghiberti, Filippo Brunelleschi, Simone da Colle, Niccolò d'Arezzo, Jacopo della Quercia, Francesco di Valdambrino en Niccolò Lamberti deden mee aan de wedstrijd. Ze moesten binnen een jaar een reliëf maken met als thema het offer van Isaac. Lorenzo di Bartoluccio Ghiberti, ook bekend als "Nencio", won de wedstrijd op 23-jarige leeftijd en werkte de rest van zijn leven aan de deuren van het Baptisterium, waardoor hij rijk en beroemd werd.

Vergelijkbaar in monumentale afmetingen met de Poorten van het Paradijs, meet elk van de twee panelen van de Noordelijke Deuren 3 meter breed bij 5 meter hoog, waarbij elke deur meer dan 4 ton weegt, in totaal ongeveer 9 ton. Ghiberti's stijl evolueerde gedurende meer dan twintig jaar werk van Gotiek in de vroege scènes tot Renaissance in de latere.

Baptisterium van San Giovanni deuren – De Zuiddeuren

De oudste van de drie Baptisteriumdeuren in Florence wordt toegeschreven aan de beroemde 14e-eeuwse beeldhouwer Andrea Pisano. De zuidelijke deuren, die oorspronkelijk oostwaarts gericht waren op de kathedraal, werden tussen 1330 en 1336 gemaakt en werden eerst vervangen door de noordelijke deuren en later door de poorten van het paradijs. Dit monumentale werk in brons en goud, dat ongeveer 8 ton weegt en 4 meter en 94 centimeter hoog en 2,95 meter breed is, toont nauwgezette aandacht voor detail, zelfs op plekken die niet met het blote oog zichtbaar zijn.

Andrea Pisano, de "meester van deuren" in hedendaagse documenten, werkte samen met de Venetiaan Leonardo di Avanzo aan het complexe gieten van de deurkozijnen. Pisano's werk, dat 28 panelen met 20 episodes uit het leven van Johannes de Doper, de beschermheilige van het Baptisterium en Florence, en acht emblematische figuren uitvoert, volgt een specifieke leesvolgorde van boven naar beneden en van links naar rechts.

Het linkerpaneel toont scènes die verband houden met de rol van Johannes als profeet, terwijl het rechterpaneel zijn martelaarschap uitbeeldt. Pisano haalde inspiratie uit de mozaïekcyclus van het Baptisterium en Giotto's fresco's in de Peruzzi-kapel in Santa Croce in Florence.

De 28 panelen zijn doorspekt met 74 friezen, elk versierd met afwisselende rozetten en diamanten. Op de top van de vierpasbogen met de scènes bevinden zich 48 leeuwenkoppen. De handtekening van de kunstenaar is te vinden bovenaan de deur: "ANDREAS UGOLINI NINI DE PISIS ME FECIT ADMCCC.XXX" (Andrea, zoon van Ugolino, zoon van Nino van Pisa, maakte mij in het jaar van onze Heer 1330).

De stijl van de overleden Giotto is duidelijk zichtbaar in Andrea's figuren en composities. Het is aannemelijk dat de grote meester enkele scènes heeft ontworpen of op zijn minst inzichten heeft verschaft voor de ruimtelijke en narratieve organisatie van afzonderlijke panelen en de creatie van figuren.

Andrea Pisano speelde een cruciale rol in grote beeldhouwkunstprojecten in Florence. Samen met Giotto creëerde hij 48 van de 52 panelen voor de Campanile van de kathedraal (nu te zien in het Museo dell'Opera del Duomo). Nadat Giotto in 1337 stierf, hield Pisano toezicht op de bouw van het gebouw zelf.